Miejska wyspa ciepła na tle naturalnego zróżnicowania termicznego obszaru położonego we wklęsłej formie terenu (na przykładzie Krakowa)

Urban heat island versus the natural air temperature diversity in an area located in a concave landform (using an example of Kraków)

Zarys treści: Analiza codziennych wartości temperatury minimalnej i temperatury z godz. 00 UTC z lat 1991-1995 ze stacji Kraków-Ogród Botaniczny, Kraków-Balice, Garlica Murowana, Miechów, Igołomia, Libertów i Gaik-Brzezowa pozwoliła stwierdzić, że na północnym skłonie Pogórza Wielickiego (graniczącym z południową częścią miasta) w ciągu całego roku dominują nocą sytuacje inwersyjne (50,7-66,5% nocy w roku, w zależności od porównywanej pary stacji), o większym natężeniu w półroczu ciepłym niż chłodnym, zaś na południowym skłonie Wyżyny Krakowskiej (graniczącym z północną częścią miasta) - normalne uwarstwienie termiczne powietrza (49,6-74,6%). Inwersje temperatury między doliną a stacjami pogórskimi występują najczęściej latem, zaś między doliną a stacjami wyżynnymi zimą lub wiosną. Pomiary ze stacji naziemnych, usytuowanych na różnych wysokościach nad dnem doliny, dają tylko przybliżony obraz zróżnicowania temperatury powietrza w profilu pionowym. Mając na uwadze te zastrzeżenia, można jednak stwierdzić, że przez 25% nocy w roku w okolicy Krakowa występuje inwersja dolna o głębokości około 100 m, przez 28% inwersje temperatury o głębokości do 70 m, przez około 14% nocy w roku występuje zjawisko ciepłej strefy na stoku na skłonie Wyżyny, a przez 33% normalne uwarstwienie termiczne. Największa średnia intensywność m.w.c. (1,4°C) związana była z inwersją o głębokości do 70 m. Dla miast położonych we wklęsłych formach terenu intensywność m.w.c. powinno się wyznaczać osobno dla poszczególnych jego części usytuowanych na różnej wysokości względnej.

Słowa kluczowe: miejska wyspa ciepła, inwersja temperatury, rzeźba terenu, Kraków, dolina Wisły

Słowa kluczowe (w języku angielskim): urban heat island, air temperature inversion, terrain relief, Kraków, Vistula river valley

Prace Geograficzne, 2009, z. 122, s. 111-132.

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

ISSN 1644-3586

Pełny tekst (2.6 MB)