Przyczyny i przebieg powodzi w zlewni Czarnej (dorzecze Wisłoki) w czerwcu 2009 r. oraz jej zapis w pamięci mieszkańców

Causes and course of flood in the Czarna catchment (Wisłoka basin) in June 2009 and its record in residents' memory

Zarys treści: Celem autorów była hydrometeorologiczna interpretacja wezbrania, które wystąpiło w zlewni Czarnej w nocy z 26 na 27 czerwca 2009 roku oraz ukazanie obrazu tej powodzi w pamięci mieszkańców po 5 latach. W zlewni Czarnej najsilniejsze opady wystąpiły 26 czerwca i związane były z rozbudowaniem się poza południowymi granicami Polski dwóch quasi-stacjonarnych ośrodków niskiego ciśnienia. Spowodowały one napływ ciepłych i wilgotnych mas powietrza zwrotnikowego (PZ) ze wschodu. Na przemieszczającym się równolegle do progu Karpat froncie atmosferycznym dochodziło do wymuszonej konwekcji, adiabatycznego ochłodzenia i rozwoju chmur burzowych. Zlewnia Czarnej znalazła się w obszarze najwyższych opadów, dochodzących do 70 mm. Wywołany tak intensywnymi opadami przepływ maksymalny Czarnej w Głowaczowie wyniósł 94,6 m3.s-1. Wyobrażenia mieszkańców Czarnej na temat zasięgu tej powodzi wyraźnie odbiegają od jej rzeczywistego zasięgu. Szczególnie jest to widoczne w zachodniej części badanego obszaru - jedni respondenci "poszerzają" tam zasięg wód powodziowych, drudzy go "zmniejszają", a jeszcze inni nie są w stanie go wyznaczyć. W większości jednak respondenci dobrze pamiętają, jak wyglądał wówczas obszar zalewowy w okolicy ważnego z ich punktu widzenia mostu, łączącego południową i północną część wsi. Znaczenie tego obiektu w trakcie powodzi uwidoczniło się w rozmowach z mieszkańcami Czarnej, dotkniętymi powodzią.

Słowa kluczowe: powódź błyskawiczna, mała zlewnia, opady, pamięć powodzi, mapy wyobrażeniowe, Karpaty

Słowa kluczowe (w języku angielskim): flash flood, small catchment area, precipitation, social memory of floods, mental sketch mapping, the Carpathian Mts.

Listwan-Franczak K., Ł. Fiedeń, Franczak P. (red.), 2018, Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, t. 5, IGiGP UJ, Kraków, s. 39-60.

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

ISBN 978-83-64089-44-2

Pełny tekst (3.5 MB)